De smederij in Leerbroek

In Leerbroek bevindt zich aan de Dorpsweg 2 een gebouw dat meerdere eeuwen dienst heeft gedaan als boerderij en smederij en dat tot 2009 in het bezit is geweest van de familie Van Merkerk. Dit gebouw is al te zien op een kopergravure uit omstreeks 1775, waarbij het er sterk op lijkt dat het toen al een smederij was: het uithangbord geeft een dier weer en het lijkt dat er een travalje voor het huis staat. Een travalje wordt gebruikt bij het beslaan van paarden.

Van de prent bestaan diverse variaties, die hieronder zijn afgebeeld. De laatste is een ingekleurde prent uit de 19e eeuw. Het is duidelijk dat ze alle op dezelfde oervorm zijn gebaseerd maar in de loop van de tijd worden er meer mensen en een etend paard toegevoegd evenals een ooievaar op het nest op de kerk. In de achtergrond verschijnt een koets getrokken door twee paarden. Ook de hoeveelheid wasgoed op het hek neemt geleidelijk toe en op de laatste prent is de man in de deuropening gaan roken.

De eerste smid uit de familie die rond 1740 in Leerbroek ging wonen was Goverd van Meerkerk (1712-1784) die opgegroeid was in Schoonrewoerd. Zijn vrouw, Jacomijntje Roelandse Koek, kwam uit Leerbroek. Zonder onderbreking zijn daarna tot 1981, toen Govert van Merkerk overleed, smeden uit de familie Van Merkerk actief geweest in Leerbroek. Het is waarschijnlijk dat zij vanaf het begin gewoond hebben in de smidse aan de Dorpsweg 2 bij de kerk.

Deze familie Van Merkerk in Leerbroek was ook gespecialiseerd in het maken van huidzalven volgens geheim familierecept op basis van kruiden en bloemen uit eigen tuin.

De laatste bewoners van de familie waren de smid Govert van Merkerk (1921-1981) en zijn zuster Hilligje (1920-2009). Ook Hilligje maakte huidzalven.

Na het overlijden van Govert bleef Hilligje tot haar dood in 2009 in de smidse aan de Dorpsweg wonen en deze bleef in deze periode in de oude staat.

In 1993 zijn foto's van het interieur gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed:

Hier staat een uitgebreide beschrijving van het gebouw door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Op 25 juni 2003 brachten enkele (verre) familieleden een bezoek aan Hilligje van Merkerk waarvan onderstaande foto's (met dank aan Ria van Merkerk).

Hieronder de toestand van het interieur nadat Hilligje was overleden.

Na het overlijden van Hilligje is de smederij verkocht aan een projectontwikkelaar die het gebouw heeft gerenoveerd voor gebruik als woonboerderij waarbij o.a. de blaasbalg is gehandhaafd en de travalje weer buiten is geplaats.